Çocuklar doğaları gereği hareketli, meraklı, tehlikeleri yeterince değerlendirmeden hareket ettiklerinden sıklıkla travmaya maruz kalan bireylerdir. Travma çocuklarda hala yüksek oranda sakatlığa ve ölüme yol açabilmektedir. Acil servislere başvurular içinde de enfeksiyonlardan sonra ikinci sırada travmalar yer almaktadır.
Erkek çocuklar kızlardan daha fazla travma geçirirler. En sık travma nedeni maalesef ve hala trafik kazalarıdır. Bunu yüksekten düşme takip eder. Ülkemizde ilk sırada yüksekten düşmenin olduğunu bildiren çalışmalar da vardır.
Kafa travmalarını kabaca hafif ve ciddi travmalar olarak ayırabiliriz:
-
Hafif travmalar:
Birkaç saniyelik bayılma, baş ağrısı, şişlik dışında sorun yoktur. Basit sorulara cevap verip vermediğini kontrol edin. Şiş varsa soğuk kompres yapın. Şişlik artarsa doktorunuza danışın. Ağrı kesici olarak şurup tercih edin (bazı fitillerde uyku verici maddeler vardır, bundan dolayı uyku halinin kafa travmasına bağlı olup olmadığını izlemek güçleşir).
-
Ağır travmalar:
Yüksekten düşme ve araç içi trafik kazaları bu gruptadır. Felçlere ve ölüme neden olabilir. Özellikle şuuru kapalı yatıyorsa baş pozisyonunu değiştirmeden doktorun gelmesi beklenmelidir.
Çocuğunuzun bilinci yerinde ise ve size yanıt verebiliyorsa, çarpma hafiftir ve bu durumda genellikle başka bir teste veya film çekilmesine gerek yoktur. Çocuğunuz acıdan veya korkudan ağlayabilir, fakat bu 10 dakikadan fazla sürmemelidir. Şişmeyi önlemek için 20 dakika süre ile çarpmanın olduğu bölgeye soğuk kompres yapmanız ve sonra bir süre çocuğunuzu yakından izlemeniz gerekmektedir. Çocuğun durumunda bir değişiklik olursa hemen doktora müracat edin. Aşağıdakiler daha ciddi bir travmanın belirtileridir ve bu durumda çocuğunuzu hemen acil servise götürmeniz gerekir;
Eğer çocuğunuz düştükten sonra bilinç kaybı, nefes alıp vermede problem, havale geçirme, uzun süren solgunluk, ağzından, burnundan veya kulağından kan ve su benzeri sıvının gelmesi, ağlamasının bir türlü durmaması, kasılma ve titreme ile huzursuzluk, uyuma isteği, uyanmada sıkıntı, bir saat içerisinde ikiden fazla kusma, konuşmasında bozukluk, gözlerini sabitleyememe, kollarını bacaklarını normal biçimde hareket ettirmeme, yürümesinde sorun, baş ağrısının giderek artması gibi belirtiler ortaya çıktığında öncelikle çocuğunuzu sakinleştirin, siz de sakin olmaya gayret edin. Çocuğun çarptığı yere buz koyun. Kafasını çarpan bebek veya çocuğun mutlaka 24 saat süresinde gözlem altında bulunması gerekiyor. Anormal bir durum fark ettiğiniz an bunu doktorunuza bildirin. Çocuğunuz başını çarptıysa birkaç saat başında bekleyin, uyumayın. Kafa travmasının riskli olduğu yaş grupları var. Örneğin çocuk iki yaşından küçükse, boynundan yaralanmışsa, havale nöbetleri geçiren çocuksa, teninde morluk oluşuyorsa, hareket kusuru olan çocuksa, gelişme geriliği varsa, kanamaya yatkınlığı varsa, bu gruptaki çocuklarda travma, diğer çocuklara göre daha riskli.
Hafif kafa travmasından sonra kalıcı bir hasar olabilir mi?
Gözlem sırasında çocuğunuzun durumu iyi ise ve bir problem ortaya çıkmamışsa uzun süren sorunların olmaması gerekir. Nitekim bu tip kafa travmalarının çoğunun hafif olduğu unutulmamalıdır. Yine de aklınıza takılan en ufak soru veya kaygıyı doktorunuzla paylaşmaktan çekinmemelisiniz.
